“Sen aydınlandığın an varoluşun tümü aydınlanır. Eğer sen karanlıksan, tüm varoluş karanlıktır. O tamamen sana bağlıdır.” demiş Hintli bilim insanı Osho.
Yaşamımız boyunca farkında olmadan yüklenilmiş çaresizlikler yaşarız. Buna öğrenilmiş çaresizlik diyoruz. Öğrenilmiş çaresizlik en çok duygu ve his yoksunluğu olarak ta tanımlanabilir. Sürekli insana bir depresyon hali yaşatır. Bir şeyi düşünür ve onu duygu ve hislerine oturtamayınca yapmaktan vazgeçersin. Çünkü; ‘’Geçmişte yaşadıkların kötüdür. Harekete geçemediğin için yaşadığın “An” da kötüdür. Ya gelecek?.. O da elbette kötü olacaktır.’’
Umut kalmamıştır. Bir türlü depresyon halinden kurtulamaz. O kadar çok öğrenilmiş çaresizliklerin vardır ki, neredeyse onların içinde boğulursun. Yazını kış kışını yine kış olarak yaşar. Her şey neredeyse senin için boştur. Ne yaparsam yapayım boştur diye düşünürsün.
Böyle insanlar, yaşamlarında olabilecek iyi olayların da önce kötü tarafına odaklanırlar. Acabaları hiç bitmez. Sürekli kendinde eksik taraflar aradığı gibi, karşı tarafı da sürekli suçlamaya başlar. Çalışma gücünü, cesaretini ve öğrenme yeteneğini yavaş yavaş kaybetmeye başlarlar.
Bir öğrenci ise, düşük aldığı not olduğunda önce kendini suçlamaya başlar. “Ben zaten başarısız tembelin tekiyim”, “Aptalın biriyim”, “Geri zekalıyım” vs. suçlamalarda bulunurken aklına hemen öğretmeni gelir ve onu suçlamaya başlar. “Hoca herkese notunu bol verirken bana gelince kıt veriyor.” “Zaten doğru dürüst dersini anlatamıyor”, “Hiç kimse onu sevmiyor”, ‘’Bana karşı her zaman ön yargılı yaklaşıyor’’ vs. suçlamalar devam eder. İşte tüm bu açıklamaları da yaptıkça daha çok telaş eder, cesaretini iyiden iyiye kaybeder. Ümitsizlik ve çaresizlik artık daha da artmış neredeyse iyice kilitlemiştir. Sorumluluk, yerini suçlamaya bırakmıştır.
İşte tüm bunların temelinde öğrenilmiş çaresizliklerimiz vardır. Bu yanımız sorumluluk almamızı engeller, kendimizden başlayarak suçlamayı karşımızdaki insanlara da yapmaya başlarız. Böylece depresyondan bir türlü çıkamaz ve başarısız oluruz.
Öğrenilmiş çaresizliklerimizi fark ederek bizi tıkayan, aslında bize ait olmayan kişiliğimize ve yeteneklerimize olumsuz etki eden yüklerden kurtularak, “Suçlamak yerine sorumluluk alabilmeliyiz.” Ancak sorumluluk alarak ve kişiliğimize uygun yeni açıklama tarzları öğrenerek, öğrenilmiş çaresizlik dediğimiz bir bakıma bu depresyonun üstesinden gelebiliriz. Böylece kendimize ait güvenimizi arttırabiliriz. Güveni artan bir kişi hem kendini hem başkalarını suçlamaktan vazgeçer, böylece öğrenilmiş çaresizliğinden kurtulur, depresyondan çıkar ve çok başarılı olur. Aslında
“ÇARE SENSİN”
Ne dersin?
